Motywacja - to celowość w działaniu, gotowość człowieka do podjęcia określonego działania. Jest to siła, która sprawia, że dążymy do wyznaczonego  celu. Jeśli posiadamy motywację to ona zachęca nas do działania. Kiedy nie ma motywacji, nic nie robimy, stoimy w miejscu. Zatem motywacja jest niezbędna, aby podejmować aktywność, w każdej dziedzinie życia, także w szkole - mówimy wówczas o motywacji do nauki. Wyróżniamy dwa rodzaje motywacji: zewnętrzną i wewnętrzną. Motywacja wewnętrzna jest potrzebą zdobywania wiedzy, mają ją wszystkie dzieci, które samorzutnie chcą wszystko poznać i zbadać. Jest to wewnętrzne przekonanie o praktycznej przydatności  nauki szkolnej.
Motywacja zewnętrzna natomiast sterowana jest zewnętrznie przez oceny, kary i nagrody, wpływ rówieśników, otoczenie rodzinne. W przypadku nauki występują zazwyczaj oba rodzaje motywacji, w różnych proporcjach. Korzystniej jest, gdy u dziecka mamy przewagę motywacji wewnętrznej nad zewnętrzną. Wówczas nauka jest dla niego przyjemna, widzi ono jej sens, ma zapał i radość z uczenia się. Na motywację do nauki wpływ ma kilka czynników: czynniki związane z dzieckiem, związane ze szkołą oraz czynniki związane z rodziną. W znacznej części motywacja jest wyuczalna, podlega wychowaniu. Często określana jest jako ambicja. Warto mieć również  świadomość tego, że motywacja może być też osłabiana lub wręcz hamowana. Sposób, w jaki oceniają nas rodzice zostaje trwale zapisany w umyśle. Ich opinie i działania kształtują nasze charaktery. Nawet utalentowane dzieci mogą zaprzepaścić swoje możliwości, jeśli są nadmiernie krytykowane przez rodziców. Natomiast dziecko chwalone i doceniane, rośnie  w poczuciu zadowolenia ze swojej osoby i podejmuje działa odpowiednie do tego poczucia.

W JAKI SPOSÓB RODZICE MOGĄ WZMACNIAĆ MOTYWACJĘ DO NAUKI U SWOICH DZIECI?

OD NAJMŁODSZYCH LAT ROZWIJAJ NATURALNĄ CIEKAWOŚĆ  DZIECKA

• Odwiedzanie księgarni - niech dziecko samo wybierze sobie jakąś książeczkę lub czasopismo, na pewno chętniej do nich sięgnie.
• Wyprawy do ciekawych miejsc, np. muzeum, na wystawy. Można też oglądać wspólnie z dzieckiem ciekawe programy w telewizji, pamiętając, żeby później porozmawiać o nich.
• Rozwiązywanie łamigłówek - krzyżówek, zagadek, zabaw logicznych, wspólna gra w gry planszowe.
• Wykorzystanie codziennych czynności i zdarzeń do ćwiczenia różnych umiejętności, liczenia czy logicznego myślenia.
• Dawanie przykładu własnym zachowaniem - spędzając wolny czas na czytaniu prasy, książek, oglądaniu telewizji, oglądaniu programów popularnonaukowych.

DAWAJ DZIECKU DO ZROZUMIENIA, ŻE NAUKA JEST WAŻNA

• Pozytywnie wypowiadaj się na temat szkoły i nauki.
• Powiązanie nauki z przyszłością. W codziennych rozmowach wskazuj dziecku ważność nauki dla jego przyszłości.
• Uczenie obowiązku.
• Kontrola nieobecności. Te dwa punkty są ze sobą ściśle powiązane. Kontrola nieobecności pomaga ukształtować w dziecku poczucie obowiązku jakim jest chodzenie do szkoły. Nie zwalniaj z udziału w lekcjach z błahych powodów.
• Wzmacnianie autorytetu szkoły i nauczycieli. Jest to niezwykle ważne, aby dziecko wiedziało, że przyjmujesz jeden front ze szkołą i nauczycielem.

OKAZUJ ZAINTERESOWANIE KARIERĄ SZKOLNĄ DZIECKA

• Rozmowy o szkole - interesuj się tym, co wydarzyło się w szkole, rozmawiaj o tym, czego się dziecko nauczyło. Staraj się zadawać konkretne pytania, np. „jak poszła klasówka z historii?" zamiast ogólnikowego „jak w szkole?" - dziecko będzie miało poczucie, że naprawdę się nim interesujesz.
• Pomoc w odrabianiu lekcji. Nie chodzi tu o wyręczanie dziecka, robienie czegoś za niego, ale o pomoc w tym, co przekracza możliwości dziecka lub tak właśnie dla niego wygląda. Pomóż mu zrozumieć polecenie, zaplanuj poszczególne etapy niezbędne do wykonania zadania, a w razie potrzeby udziel wskazówek naprowadzających dziecko i daj mu szansę samodzielnego rozwiązania zadania, a tym samym doświadczenia sukcesu - to buduje wiarę we własne możliwości i rozwija motywację do pracy. Dziecko powinno mieć poczucie, że w trudnych sytuacjach może na Ciebie liczyć.
• Kontakt z wychowawcą.
• Uczestnictwo w zebraniach. Sama obecność rodziców na zebraniach i spotkaniach z wychowawcą jest bardzo istotna. Świadczy bowiem o zainteresowaniu dzieckiem, jego problemami i o tym, że jest ono dla rodziców ważne. Równie ważne jest zachowanie rodzica po powrocie do domu i sposób przekazania informacji. Dziecko oczekujące na rodzica wracającego z wywiadówki przeżywa zazwyczaj duży stres, niekoniecznie tylko wtedy, gdy ma coś na sumieniu. Najważniejsze to powstrzymać własne emocje - zwłaszcza te negatywne. Staraj się znaleźć czas na spokojną rozmowę, podczas której opowiedz dziecku o swoich uczuciach, np. „było mi miło, kiedy...”, „jest mi smutno, bo...”.

ZADBAJ O ODPOWIEDNIE WARUNKI DO NAUKI

• Stała pora nauki. Taka, kiedy dziecko jest najedzone i wypoczęte, najlepiej gdy dziecko po powrocie ze szkoły zje posiłek i chwilę wypocznie. Niech nie będzie to bezpośrednio po lub przed pójściem do szkoły, czy wieczorem, gdy dziecko jest już zmęczone.
• Zaspokojenie podstawowych potrzeb. Chodzi tu głównie o potrzeby fizjologiczne. Dziecku, które jest głodne, zmęczone, czy zwyczajnie musi pójść do toalety, będzie się bardzo trudno skupić na czymkolwiek, a już na pewno na nauce.
• Odpowiedniej wysokości stół i krzesło, dobre oświetlenie (światło z lewej strony u dziecka praworęcznego i z prawej u leworęcznego).
• Świeże powietrze, czyli dobrze wywietrzone pomieszczenie, w którym dziecko się uczy.
• Cisza i spokój. Wyłączony telewizor, komputer (jeśli nie służy do nauki) i inne sprzęty, które mogłyby rozpraszać dziecko. Na biurku powinny znajdywać się tylko niezbędne rzeczy, gdyż im większa ich ilość, tym uwaga dziecka bardziej rozprasza się.

NIE PORÓWNUJ DZIECKA DO INNYCH

• Dzieci różnią się potencjałem, zainteresowaniami, możliwościami. Nawet rodzeństwo może różnić się zdolnościami. Porównywanie jest krzywdzące i demotywujące dla słabszego dziecka, które mimo wielkiego wysiłku nie jest w stanie dorównać bratu czy siostrze. Również bardziej zdolne dziecko może nie wykorzystywać w pełni swoich zdolności, ponieważ nawet bez starań jest „lepsze” i rodzice to widzą.
• Każda sytuacja jest inna. Nawet jeśli reszta klasy dostała piątki, a nasze dziecko nie zaliczyło sprawdzianu, to zamiast pretensji zastanówmy się dlaczego.
• Często ważniejszy od efektu (oceny) jest włożony wysiłek i zaangażowanie. Oceny są ważne, ale na pewno nie najważniejsze. Ważniejsza od nich jest wytrwałość i starania dziecka o dobre przygotowanie się do lekcji.

STAWIAJ RACJONALNE WYMAGANIA

• Szanuj zainteresowania swojego dziecka. Choć często chcielibyśmy, żeby dziecko powielało nasze zainteresowania, ono jest odrębną jednostką i ma prawo do swoich, czasem zupełnie różnych od naszych zainteresowań i rodzic powinien to szanować.
• Wspieraj jego mocne strony. Zwracaj uwagę na to, w czym dziecko jest dobre i co sprawia mu przyjemność. W miarę możliwości staraj się rozwijać jego zainteresowania - w szkole jest bardzo bogata oferta zajęć pozalekcyjnych, w których warto, aby dziecko uczestniczyło.
• Bądź świadom jego ograniczeń.

DOCENIAJ SUKCESY

• Pochwały. Częste chwalenie wzmacnia poczucie własnej wartości. Chwal nie za osiągnięcia, lecz za włożony wysiłek. Nie ogólnie, lecz za konkretną rzecz, np. jeśli dziecko szybko wykona zadanie, pochwal, że zrobiło je szybko i dobrze, jeśli trwało to dłużej, możesz pochwalić wytrwałość i staranność.
• Nagradzaj wysiłek, zaangażowanie, sposób dążenia do celu, a nie sam efekt. Nagroda pozwala zapomnieć o trudach i skupić się na zadaniu. Najlepszą nagrodą dla dziecka jest poświęcona mu uwaga, czas, duma i uznanie w oczach ukochanego rodzica. Tak jak w przypadku pochwał, w nagradzaniu mów za co nagradzasz, np. „w nagrodę za to, że cały tydzień systematycznie uczyłeś się do pracy klasowej, w weekend urządzimy sobie domowe kino”.

PORAŻKI SIĘ ZDARZAJĄ

• Nazywanie uczuć. Nie zaprzeczaj uczuciom dziecka, mówiąc, że nic się nie stało, lecz nazwij jego uczucia, np. „widzę, że jest Ci smutno z tego powodu”, „że jesteś rozczarowany, że zadanie przysporzyło ci trudności”.
• Analiza sytuacji. Pomyślcie wspólnie dlaczego tak się stało. Może wystarczy niewiele zmienić, aby następnym razem osiągnąć wyznaczony cel.
• Pomysł na rozwiązanie. Zaproponujcie wraz z dzieckiem pomysły na rozwiązanie danego problemu i wspólnie ustalcie, z którego z nich skorzystacie.
• Zapewnienie o miłości. Dziecko musi mieć poczucie, że kochasz je niezależnie od jego zdolności czy wyników w nauce.

Drogi Rodzicu!

Pamiętaj, że… brak motywacji do nauki wynika najczęściej z niewykształcenia nawyków uczenia się, bądź jest skutkiem doznanych przez dziecko niepowodzeń. Dziecko, które uczy się bo lubi, zdobywa głębszą  i trwalszą wiedzę, osiąga lepsze wyniki.

BIBLIOGRAFIA:

• Steinke-Kalembka, J., (2017), „Dodaj mi skrzydeł! Jak rozwijać u dzieci motywację wewnętrzną”, Wyd. Edgard.
• Artykuły ze strony: www. pl
• Artykuły ze strony: www. pl