Dlaczego trzeba szanować język ojczysty?

Ojczyzna, jak pisała Maria Konopnicka: „to ta ziemia droga, gdziem ujrzał słońce i gdziem poznał Boga, gdzie ojciec, bracia i gdzie matka miła w polskiej mnie mowie pacierza uczyła”. Język ojczysty to język, w którym się myśli, śni i modli. To język naszych przodków, bezcenne dobro naszego narodu. Odgrywa on ważniejszą rolę niż skłonni bylibyśmy pomyśleć. Bo to od niego wszystko się zaczyna.

Średniowiecze to czas, kiedy narodziło się polskie państwo i polski język (chociaż początki naszej kultury sięgają czasów starożytnych). Państwo Polan zjednoczyło najpierw wszystkie plemiona Wielkopolski, a potem pod wodzą Mieszka I przyłączyło również Małopolskę, Śląsk, Mazowsze i Pomorze- i tak narodziła się Polska. Tworzyła ją ludność bliska sobie pod względem kulturowym i językowym. W tej sytuacji powstanie wspólnego języka narodowego było tylko kwestią czasu. Wszystkie plemiona mówiły w swoim dialekcie. Przyjmuje się, że to dialekt wielkopolski dał początek językowi polskiemu. Jako rdzenna Wielkopolanka odczuwam dumę z tego faktu. Przez jakieś dwieście lat polszczyzna pozostawała tylko językiem mówionym. Funkcję języka urzędowego i literackiego pełniła łacina. Tradycyjnie za pierwsze zapisane polskie zdanie uznaje się sformułowanie z tzw. „Księgi henrykowskiej” (XIIIw.): „Day utiapobrusa a tipoziwai” tzn.: pozwól, niech ja pokręcę, czyli pomielę, a ty odpoczywaj. Tak naprawdę jednak język literacki ukształtował się dopiero w renesansie, pod piórem Jana Kochanowskiego. Zmieniało się słownictwo, zmieniała się gramatyka. Obecnie język polski jest jednym z trudniejszych języków na świecie, co moim zdaniem, czyni go ciekawszym.

Język polski, ukształtowany przez wieki naszych dziejów, należy do narodowej skarbnicy kultury. Broniliśmy go, gdy był zagrożony. Po utracie niepodległości zaborcy eliminowali go ze szkół i z urzędów. W tym miejscu muszę przywołać sprawę dzieci z Wrześni (znów Wielkopolska!), które w obronie naszego języka, odmówiły modlenia się po niemiecku. Zostały za to ukarane chłostą. W odpowiedzi na wydarzenia we Wrześni Maria Konopnicka napisała „Rotę” zaczynającą się od słów:
„Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród,
Nie damy pogrześć mowy!”
Chociaż Polski nie było na mapach, to wspólny język jednoczył Polaków. Na emigracji tworzyli najwięksi polscy poeci i pisarze: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński, Cyprian Kamil Norwid i Henryk Sienkiewicz. Twórczość pisarzy stała się bronią w walce o duchową suwerenność Polaków. Literatura przypominała dzieje Polski i uczyła miłości do ojczyzny. Mimo rozbiorów, a później okupacji, Polacy obronili swoją tożsamość. Nie wolno nam zapominać, że to język jednoczył naród i pozwalał mu trwać mimo zmiennych kolei losu.

Dzisiaj żyjemy już w wolnej Polsce. Niestety, możemy zaobserwować pewne zubożenie naszego języka ojczystego. Powoli, z biegiem lat w język polski wrósł język angielski. W rozmowach, w gazetach i w telewizji ludzie coraz częściej używają angielskich odpowiedników polskich słów np. zamiast fajny- cool, zdjęcie nie jest urocze, jest sweet, nie jadamy już obiadów tylko lunche. Przykłady można mnożyć w nieskończoność. Oczywiście angielskiego nie da się zupełnie wyeliminować i nie o to chodzi. Piękno języka ojczystego powinni zauważyć i docenić wszyscy Polacy- jeśli my nie będziemy szanować i rozwijać własnego języka, to nikt za nas tego nie zrobi. Lubię języki obce, lubię się ich uczyć, jednak nie mogłabym kochać i poznawać jakiegokolwiek innego języka bez miłości i szacunku do własnego. Język polski jest bliski mojemu sercu. Lubię jego wieloznaczności, piękno tekstów piosenek, z zachwytem słucham melodyjnych i przepięknie brzmiących kolęd. Język ojczysty jest najcenniejszym spadkiem, który dostajemy po naszych przodkach. Nasz język to bogactwo kulturowe, świadomość historyczna i tożsamość narodowa. Każdy z nas powinien to dziedzictwo szanować poprzez posługiwanie się na co dzień pięknymi słowami, bez wulgaryzmów i agresji. Dobrym pomysłem jest udział w kampaniach społecznych np. „Narodowe czytanie”, „Dyktando Ogólnopolskie” czy głosowanie w plebiscycie na „Mistrza Mowy Polskiej”. Zachęcajmy także do czytania lektur zamiast streszczeń. Zróbmy wszystko, co w naszej mocy, żeby język żargonowy nie zastąpił kulturalnej, ogólnonarodowej polszczyzny. Szanujmy nasz język ojczysty!

Julia Nowak kl. I D opiekun: mgr Anna Korniłowicz

Praca, którą publikujemy, otrzymała nagrodę w szkolnym konkursie literackim zorganizowanym w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego